OSMANLI DEVLETİNİN KURULUŞ DÖNEMİ - KISACA

Osmanlı Beyliğinin Kuruluşu

Osmanlılar, Oğuzlar’ın Kayı boyuna mensuptur.
Türkiye Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubat saatinde, evvel Karacadağ’a sonrasında da Söğüt ve Domaniç yöresine Ertuğrul Gazi başkanlığında uç beyliği olarak yerleştirilmişlerdir.
Kösedağ Savaşı’ndan ardından Kayı Boyu Anadolu’yu işgal eden İlhanlı Devleti’ne bağlanmıştır.
Bu devletin zayıflamasıyla Osman Bey bağımsızlığını ilan etmiştir (1299).
Osmanlı Beyliği kurulduğu sıralarda Balkanlar’da politik birlik yoktu.
Balkanların en güçlü devleti Sırp Krallığı’ydı.
Bundan farklı Bulgar, Macar ve Arnavut krallıkları, Eflak, Boğdan, Bosna, Hersek ve Erdel beylikleri bulunmaktaydı.
Venedik ve Cenevizliler ise Akdeniz ve Karadeniz’deki ticaret yollarını ele yaşamış ehemmiyetli iki deniz devletiydi.

Osmanlı Beyliği’nin Büyümesini Gerçekleştiren Esas Sebepler:

– Osmanlı Beyliği’nin coğrafi konumunun genişlemeye elverişli olması
– Balkanlar’da politik birliğin olmaması,
– Bizans’taki taht dövüşleri ve Bizans tekfurlarının halktan ağır vergiler toplaması.
– Osmanlı Beyliği’nin kuvvetli bir merkezi otorite kurması.
– Osmanlılar’ın, Bizans’a karşı yürütmüş bulunduğu cihat anlayışının Türkmenler doğrulusunda desteklenmesi.
– Osmanlılar’ın halka iyi davranarak, dinsel hoşgörüyü devlet siyaseti durumuna getirmesi.
– Fethedilen topraklara Türkmenlerin yerleştirilmesi, böylelikle fetihlerin kalıcı ve daimi olması.
– Tımar sistemi vasıtası ile devletin devasa bir askeri güce sahip olması
– Osmanlı hükümdarlarının örgütleme yeteneğinin defa iyi olması.

KURULUŞ DEVRİ (1299 – 1453)

Kuruluş Devri Padişahları:
-Osman Gazi (1299 – 1324)
-Orhan Gazi (1324 – 1362)
-I. Murat (1362 – 1389)
-I. Bayezit (1389 – 1402)
-I. Mehmet (1413 – 1421)
-II. Murat (1421 – 1451)

Osman Bey (1299 – 1324)

Osmanlı Beyliği’nin kurucusu olan Osman Gazi Ahiler’in desteğini alarak Bizans’la mücadeleye girmiş Bilecik, Yarhisar, İnegöl ve Karacahisar’ı ele geçirmiştir.
Koyunhisar Muharebesi (1302):
Bizans’la uygulanan ilk devasa savaştır.
Bu savaşta Bizans yenilmiştir.
– İlk para Osman Bey saatinde bastırılmıştır.
– Osman Bey’in etkin olmasında Akçakoca, Konulur Alp, Samsa Çavuş gibi Türkmen Gazilerinin rolü büyüktür.
– Osman Bey saatinde Bilecik sonrasında da Yenişehir başşehir meydana gelmiştir.

Orhan Bey (1324 – 1362)

Orhan Bey Bursa’yı alarak burayı başşehir yapmıştır.
Maltepe (Pelekanon) Muharebesi (1329):
Bizans’la uygulanan mücadeleyi Osmanlılar kazanarak İznik ele geçirilmiştir.
Bundan bir müddet ardından Osmanlı kuvvetleri İzmit’i almış (1337) böylelikle Kocaeli Yarımadası’nın bütün Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir.
Rumeliye geçiş (1353)
Orhan Bey Karesibeyliği’ndeki taht dövüşlerinden faydalanarak bu beyliği topraklarına kattı.
Böylece Osmanlılar’ın ilk donanması heyetmiş ve Rumeli’ye geçiş gerçekleşmiştir.
Ayrıca Hacı İlbey ve Evranos Bey’de Osmanlı hizmetine girmiştir..
Bizans İmparatoru’nun Sırplar ve Bulgarlar karşısında Osmanlılar’dan takviye istemesi üstüne Çimpe kalesi alınarak (1353) Rumeli’de ilk toprak parçası ele geçirildi.
– Çimpe kalesi Rumeli’deki fetihler için üs olarak kullanılmaktadır.
Orhan Gazi’nin erkek çocuğu Süleyman Paşa ise Bizans’taki otorite boşluğundan yararlanarak Gelibolu, Tekirdağ, Malkara, Keşan ve Çorlu’yu ele geçirdi.
Orhan Bey zamanında:
– İlk divan teşkilatı meydana getirildi.
– İlk derli toplu ve sürekli ordular heyetti.(Yaya ve Müsellem)
– İlk vezirlik makamı heyetti.
– İlk Osmanlı medresesi açıldı (İznik’te).

I. Murat (1362 – 1389)

I. Murat, Orhan Bey zamanındaki fetihlere devam ederek, Çorlu, Lüleburgaz, Dedeağaç ve Dimetoka’yı ele geçirdi.
Sazlıdere Muharebesi (1363):
İstanbul’un yiyecek deposu halinde olan Edirne, Bulgar takviyeli Bizans silahlı gücü, yenilgiye uğratılarak ele geçirildi (1363).
Burası Balkanlar üstüne uygulanan seferlerde üs olarak kullanılmıştır

Sırpsındığı Muharebesi (1364):

Türkler’i Rumeli’den atmak emeliyle tertip eden ilk haçlı seferidir.
(Sırp, Bulgar, Macar) uygulanan mücadeleyi Hacı İlbey komutasındaki Osmanlılar kazanmıştır.
Bu savaşın nihayetinde Sırp Krallığı vergiye bağlanmıştır.
Çirmen Muharebesi (1371)
Türkler’in Balkanlar’daki ilerleyişini durdurmak emeliyle Sırplar’la Osmanlı Devleti arasındaki Çirmen mevkiinde uygulanan mücadeleyi Osmanlı Devleti kazanmıştır.
Bu savaşla Batı Trakya toprakları ele geçirilmiştir.

I. Kosova Muharebesi (1389):

Osmanlılar Balkanlar’da ilerleyerek Manastır ve Sofya’yı ele geçirdi.
Bunun üstüne Osmanlılar’ın Balkanlar’daki ilerleyişini durdurmak emeliyle Haçlı silahlı gücü meydana getirildi.
(Sırp, Boşnak, Macar, Eflak, Hırvat, Leh ve Çek) kuvvetleri birleşti.
Karamanoğulları’nın Haçlı silahlı gücünü desteklemesi üstüne Timurtaş komutasındaki Osmanlı silahlı gücü Ploşnik’te bozguna uğratıldı (1387).
Bu bozgun Balkan krallıklarını umutlandırdı.
Bundan bir müddet ardından Haçlılar’la uygulanan mücadeleyi Osmanlılar kazandı.

Birinci Murat savaşın nihayetinde şehit oldu.
I. Murat Anadolu’daki Türk birliğini sağlamak emeliyle Germiyanoğullarından çeyiz karşılığında Kütahya ve Tavşanlı’yı almış, Hamitoğulları’ndan ise Isparta ve Akşehir seviyesi parayla satın alınmıştır.
I. Murat Zamanında:
– Yeniçeri ocağı heyetti.
– İlk top I. Kosova savaşında kullanıldı.
– Osmanlılar’da ilk sultan ünvanını I. Murat kullandı.
– Rumeli beylerbeyliği meydana getirildi.
– Karamanoğulları’yla ilk kez maç edilerek itaat atına alındı.
– Sırplar ve Bulgarlar hakimiyet altına alındı.
– Ilk kez Tımar sistemi meydana getirildi.

I. Bayezit (1389 – 1402)

I. Bayezıt Anadolu’daki Türk birliğini sağlamak emeliyle Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Hamitoğulları,
Karamanoğulları ve Candaroğulları’nı itaat altına aldı.
Böylece Anadolu’daki Türk birliğini sağladı.
Niğbolu Muharebesi (1396):
Yıldırım Bayezıt’ın İstanbul’u abluka etmesi ve Balkanlar’da ilerlemesi üstüne Macar krallığının önderliğinde Haçlı silahlı gücü harekete geçti.
Yapılan mücadeleyi Osmanlılar kazandı.
Bu savaşla;
– Türkler’in Anadolu hakimiyeti yolundaki kuvveti daha da artmıştır.
– İstanbul’u kuşatan ilk Osmanlı hükümdarı Yıldırım’dır.
– Onun döneminde Anadolu Beylerbeyliği heyetmiştir.
– İstanbul’u fethedebilmek emeliyle Anadolu Hisarını yaptırmıştır.
– Halife doğrulusunda Yıldırım’a Sultan-ı İklim-i Rum ünvanı verilmiştir.
– Anadolu’daki Türk birliğini sağlamıştır.
Bizans, Osmanlı Devleti’nin üstünlüğünü kabul ederek bir antlaşma imza attı.
Bana göre:
– İstanbul’da bir Türk Semti kurulacak ve cami yaptırılacaktı.
– İstanbul’da Türkler’in davalarına bakacak bir kadı bulunacaktı.
– Bizans, Osmanlı Devleti’ne her sene vergi verecekti.
Ankara Muharebesi (1402)
Nedenleri:
– I. Bayezıt’la, Timur’un topraklarını genişleterek komşu olmaları.
– Timur’dan kaçan Ahmet Celayir ve Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf’un Yıldırım’a sığınması, I. Bayezıt’ın da onları Timur’a teslim etmemesi.
– I. Bayezıt’ın Erzincan ve Kemah kalelerini alması.
– Timur’un Sivas’ı alarak yağmalaması
– Anadolu’daki beyliklerin Beyazıt’ı Timur’a şikayet etmesi.
– İki hükümdarın mektuplarla birbirini tahrik etmesi.
* Savaşın en ehemmiyetli sebebi ise her iki hükümdarında Türk İslam dünyasına hakim olma istekleridir.
İki silahlı güç Ankara çevrelerinde karşılaştı.
Tımarlı Sipahiler’in ihaneti ve kimi beylerin Timur’un safına geçmesi üstüne Osmanlılar Muharebesi kaybetmiştir (1402).
Sonuçları:
– Anadolu’daki Türk birliği bozuldu.
– I. Bayezıt’ın oğulları arasında taht dövüşleri başladı.
– Balkanlar’daki Türk ilerleyişi durdu
– İstanbul’un fethi gecikti.
Fetret Devri (1402 – 1413)
Ankara Savaşı’ndan ardından I. Bayezıt’ın oğulları arasında taht mücadelelerinin başlaması, Osmanlı Devleti’nin yıkılma tehlikesi geçirmesine sebep olmuş buna karşın devlet örgütünün sağlamlığı, Rumeli’de adil bir yönetimin olması, kısa vakitte Osmanlılar’ın toparlanmasını sağlamıştır.

I. Mehmet (Çelebi) (1413 – 1421):

I. Mehmet başka kardeşlerini yenerek Osmanlı birliğini yine sağladı.
Osmanlı Devleti’nin yitirmiş bulunduğu toprakların fazlasını geri alan I. Mehmet, Menteşeoğulları ve Saruhanoğullarını topraklarına katmış.
Karamanoğulları’nıda itaat altına almıştır.
– Osmanlılar ilk deniz savaşını Venedikler’le yapan ve bu Muharebesi Osmanlılr kaybetmiştir (1416).
– I. Mehmet döneminde dini nitelikli şeyh Bedrettin isyanıyla Çelebi Mehmed’in kardeşi olduğunu iddia eden Sahte (şehzade) Mustafa başkaldırısı bastırılmıştır.

II. Murat (1421 – 1451)

Bizans’ın desteği sayesinde ikinci kez ayaklanan Sahte Mustafa başkaldırısı bastırıldı (1422).
Aydınoğulları, Hamitoğulları ve Germiyanoğulları yeniden Osmanlılar’a bağlandı.
Karamanoğulları ise itaat altına alındı.
Osmanlılar’ın Balkanlar’daki ilerlemesini durdurmak emeliyle Hünyadi Yanoş komutasındaki Macarlar Osmanlılara karşı kimi başarılar kazandılar.
Bunun üstüne II. Murat Edirne Segedin Antlaşması’nı imza attı.
Buna göre;
1. Osmanlılarla Macarlar on sene savaşmayacaktı.
2. Sırp Krallığı yine kurulacak Türkler aldığı toprakları geriverecekti.
Varna Muharebesi (1444):
II. Murat hükümdarlığı erkek çocuğu II. Mehmet’e bırakınca Macarlar antlaşmayı bozarak destek aldıkları haçlı birlikleriyle Osmanlılar’a saldırdı.
Yapılan mücadeleyi Osmanlılar kazandı.
Bu muhabere Osmanlılar’ın Balkanlar’daki hakimiyetini sağlamlaştırmıştır.
II. Kosova Muharebesi (1448):
Haçlılar Varna savaşının intikamını alabilmek için Osmanlılar’a yeniden saldırdılar.
Mücadeleyi bir sefer daha Osmanlılar kazandı.
Böylece;
– Osmanlılar’ın Balkanlar’daki hakimiyeti kesinleşti.
– Avrupalılar’ın Türkler’i Balkanlar’dan atma ümitleri sona erdi.
– Türkler savunmadan taarruza geçti.
– İstanbul’un fethi kolaylaştı.
Karamanoğulları II. Murat döneminde Osmanlılar’a karşı Haçlılarla ittifak yapmıştır.